Wageningen, The Netherlands
May 27, 2024
The Ethiopian seed sector is transforming into a more vibrant, pluralistic and market-oriented one. Ethiopian seed companies are increasing their seed production and quality, while Dutch breeding companies are entering the market with high-value vegetable seeds. This is part of a transition supported by the Wageningen Centre for Development Innovation (WCDI).
WCDI works with public and private partners in Ethiopia to develop a private seed sector. The Ethiopia Netherlands Seed Partnership (ENSP) improves the availability and quality of seed on this emerging market. Tens of thousands of farmers are now receiving training and demonstrations on how to improve their harvests.
Resilience, an agribusiness consultancy firm, focuses on supporting ten Ethiopian seed companies in the partnership. These companies have emerged in the past fifteen years, during the liberalisation of the agricultural economy. Until then, the Ethiopian government supplied almost all seeds to farmers through public seed enterprises. These parastatals did not properly match their production to the existing demand, which caused shortages of in-demand seeds, carryover of unwanted seeds, and variable quality. As a result, many Ethiopian farmers used part of their harvest to sow a year later and yields were often low. For example, the average potato yield is less than 10 tons per hectare in Ethiopia, compared to 21 tons per hectare worldwide.
About fifteen years ago, WUR and the Netherlands embassy in Addis Ababa advised the Ethiopian government to stimulate local seed business. This led to the Integrated Seed Sector Development (ISSD) project. Now that these local businesses are there, Resilience has been tasked with doubling seed the production of ten of them in four years.
Assessment
According to director Joep van den Broek, Resilience has created a checklist to assess the ten companies on sixteen aspects of a good seed company. This involves assessing whether the seed is produced and cleaned properly, and also involves monitoring management – are their accounting and marketing practices up to standard? Resilience also assesses whether relationship management with suppliers and buyers is properly organised and whether the companies have sufficient funds to pre-finance seed multiplication by farmers.
‘We measure all aspects of the companies against this benchmark’, says Van den Broek. ‘And then we look at each company to see how we can tackle their three or four weakest points.’ A common problem for all seed companies is their poor access to finance. That is why Resilience has developed a tailored financial product for Ethiopian banks to provide credit to the companies with ENSP as a partial guarantor.
The project has now been running for two years and seed production has increased by 30%, says Van den Broek. They still have two years to double seed production and Van den Broek thinks they will achieve this goal.
Basic seeds
The ten seed companies still receive basic seeds from the research institutes of the Ethiopian government. They then multiply these basic seeds on their farm or with farmers they work with. A new development is that the local seed companies are allowed to register varieties themselves and import breeder or basic seed from abroad. Three of the ten companies will soon import new varieties and test them in field trails. ‘This is a difficult process’, says Van den Broek, ‘because the public sector wants to maintain control over the import, testing and registration of new varieties.’
The Ethiopian seed companies supply seed for the most important traditional crops in Ethiopia. These are mainly grains such as wheat, barley and the local specialty teff, but also legumes and oilseeds, such as sesame seeds. The seed for these crops continues to be routed mainly through cooperatives in Ethiopia.
Vegetables
In addition, the cultivation of potatoes and vegetables is on the rise in Ethiopia. And for these crops, Dutch seed companies come into the picture, not least because the Ethiopian research institutes hardly develop varieties of vegetables. Seven Dutch seed companies participate in ENSP. Five companies supply vegetable seed, while two companies are working on potatoes.
Enza Zaden is one of the participants in ENSP. This breeding company from Enkhuizen supplies hybrid seeds in Ethiopia, mainly of tomatoes, peppers and onions. Hybrid seeds are high-yielding varieties that cannot reproduce effectively through pollination. For high yields, farmers must therefore buy new hybrid seed every year.
Yet Enza Zaden does more than just sell seeds. Just like the other companies, Enza teaches thousands of farmers in the ENSP project how to grow hybrid seeds. Farmers learn how and when to sow the vegetables and what crop management and soil management is needed to achieve a good harvest. Hybrid seeds are relatively expensive, says project leader Kingsley Ngwa Muyo of Enza Zaden; that is why farmers must do everything they can to ensure a good harvest. ‘We need a lot of development before farmers understand the potential of our seeds.’
The training courses are often provided by Ethiopian graduates with a paid internship at Enza Zaden. The farmers who successfully complete the training can become ‘lead farmers’, says Muyo. They are allowed to further trade the hybrid seeds among Ethiopian farmers.
Registration
For the time being, Enza Zaden has not opted to produce seed in Ethiopia. Nunhems, BASF’s vegetable breeding company, has decided to do so. Nunhems imports parental lines of vegetable varieties into Ethiopia, which are combined into hybrid seeds through controlled pollination on its advanced farm and exported back to the Netherlands. Nunhems also sells vegetable seeds on the Ethiopian market through a local distributor. This mainly concerns hybrid varieties of tomato, pepper, onion, carrot and watermelon. Nunhems wants to further expand this list; that is why additional registration trials are now underway in Ethiopia.
These adaptation trials should show whether the varieties to be registered are suitable for the Ethiopian climate and produce a good yield, says Nunhems Ethiopia director Ben Depraetere. Nunhems seeds can potentially yield three times as much as the seeds used by most Ethiopian farmers, but all growing conditions need to be optimal for this. To achieve this, Nunhems provides farmer field schools in cooperation with the local distributor and development organisation SNV.
Tests
On the advice of WUR, the Ethiopian Agricultural Authority now allows selected companies to carry out the tests themselves under their watchful eye, making the procedure faster and cheaper. This reform is appreciated and a step in the right direction, says Depraetere.
There are also two Dutch companies operating in Ethiopia that supply open-pollinated varieties. This is seed that can reproduce through pollination, so that farmers can save and use the seed over the course of several years. Bakker Brothers supplies older open-pollinated vegetable varieties while introducing new hybrids to the portfolio. EASI Seeds has similar plans. An interesting trait of EASI Seeds is that the company is rolling out a last-mile approach to farming communities working with young people in its distribution network. EASI Seeds trains the youth in becoming resellers and local vendors of quality seeds and other agri-inputs.
Vibrant
Since local and Dutch companies have different products and strategies, a vibrant seed sector is developing. And that is exactly the goal of ENSP, says Gareth Borman, project leader at WUR. We also see this with the two Dutch potato breeders that are active in Ethiopia on behalf of ENSP. HZPC is a large Dutch potato breeder that supplies seed potatoes in Ethiopia, while Solynta is a smaller biotechnology company specialised in hybrid true potato seed breeding. The two companies work with Ethiopian farmers, researchers and regulators on propagation techniques and the introduction of new technologies.
The Ethiopian seed market is still under development, but has a lot of growth potential for companies. There is an unsatisfied demand for locally produced seed of traditional food crops and the total import of vegetable seeds in Ethiopia has grown from practically zero to 12 million euros in just five years. However, growth is hampered by a shortage of foreign currency, says Borman. In Ethiopia, local distributors must pay for imports in foreign currency and therefore need to contact their bank. Ethiopia has a quota system on which the scarce euros and dollars are spent. Because Ethiopia suffers from weak export performance and the government spends a lot in foreign currency, there is a shortage of foreign currency in agri and horticulture.
Capacity strengthening
WCDI has always emphasised that the project should strengthen both companies and government capacities. The organisation advised the Ethiopian government to revise the Ethiopian Seed Law, says project manager Mohammed Hassena of ENSP in Addis Ababa. As a result, there are now three types of seed registration that are better suited for the different types of crops. Moreover, the partnership recommended the establishment of an independent Ethiopian Regulatory Authority, outside of the Ministry of Agriculture, that focuses on variety registration and plant variety protection. According to Mohammed, these legal reforms are the basis of a proper seed market.
Another example is that ENSP co-funded the development of laboratory capacity to screen seeds for harmful viruses in Ethiopia. The tomato and pepper seed that companies like Nunhems produce in Ethiopia must be virus-free before it is exported to the global market, says Depraetere. Until now, Nunhems had been sending seed samples to the Netherlands for virus control prior to export. Under the banner of ENSP, Ethiopian employees of the National Agricultural Biotechnology Research Center have now been trained to test for viruses. ENSP paid for the training and Nunhems supplied the equipment, so that Ethiopia can develop the capacity for this locally.
However, ENSP provides more examples of capacity building in Ethiopian society, says Mohammed. ‘We support two universities, in Haramaya and Bahir Dar, with curriculum development and MSc training in seed science. We want students at these universities to not only be trained in seed production, but also in business development and legal issues. Moreover, we promote student internships in seed companies in order to draw talented young people to the seed sector.’
Architect
Steadily, the seed sector is transforming into a more vibrant, pluralistic and market-oriented one. According to Van den Broek, WUR is the architect of this transition. ‘The Wageningen Centre for Development Innovation (WCDI) has a world-class team that has developed an integrated vision of the Ethiopian seed sector. This team not only provides a lot of technical knowledge, but also understands the societal bottlenecks and has, based on a thorough analysis, supported a transition plan to a market-driven seed sector. This team also provided a toolbox to shape that transition. And, very importantly: they are modest people. This modesty suits the proud Ethiopians, who do not like to be told what to do.’
Ethiopië’s transformatie naar een marktgestuurde zaaizaadsector
De Ethiopische zaaizaadsector transformeert naar een pluralistische en meer marktgedreven sector. Ethiopische zaadbedrijven verhogen de productie en kwaliteit, terwijl Nederlandse bedrijven de markt betreden met hoogwaardige groentezaden. Het maakt deel uit van een transitie, ondersteund door het Wageningen Centre for Development Innovation (WCDI).
WCDI werkt samen met publieke en private partners in Ethiopië om een private zaaizaadsector te ontwikkelen. Het Ethiopian Netherlands Seed Partnership (ENSP) verbetert de beschikbaarheid en kwaliteit van het zaaizaad. Tienduizenden boeren krijgen inmiddels demonstraties en trainingen hoe ze hun oogsten kunnen verbeteren.
Resilience, een adviesbureau voor de agribusiness, richt zich in het project op de ondersteuning van tien Ethiopische zaaizaadbedrijven. Die zijn in de afgelopen vijftien jaar ontstaan, tijdens de liberalisatie van de agrarische economie. Tot die tijd leverde de Ethiopische overheid bijna alle zaaizaad aan de boeren via publieke zaadbedrijven. Deze semi-overheidsinstellingen stemden hun productie niet goed af op de vraag, wat leidde tot tekorten aan gewild zaaizaad en zaad van wisselende kwaliteit. Als gevolg gebruikten veel Ethiopische boeren een deel van de oogst om een jaar later in te zaaien en waren de opbrengsten vaak laag. Zo bedraagt de gemiddelde aardappelopbrengst in Ethiopië minder dan 10 ton per hectare, tegen 21 ton per hectare wereldwijd.
Zo’n vijftien jaar geleden adviseerden WUR en de Nederlandse ambassade in Addis Abeba de Ethiopische overheid om lokale zaaizaadbedrijven te stimuleren. Dat leidde tot het project Integrated Seed Sector Development (ISSD). Nu die lokale bedrijven er zijn, heeft Resilience de opdracht gekregen om de zaaizaadproductie bij tien zaaizaadbedrijven in vier jaar tijd te verdubbelen.
Beoordeling
Resilience heeft een checklist gemaakt om de tien bedrijven te beoordelen op zestien aspecten van een goed zaaizaadbedrijf, vertelt directeur Joep van den Broek. Daarbij wordt beoordeeld of het zaad op de juiste manier wordt geproduceerd en schoongemaakt, maar ook om het management – zijn de boekhouding en marketing in orde? Verder beoordeelt Resilience of het relatiemanagement met leveranciers en afnemers goed geregeld is en of de bedrijven voldoende geld hebben, zodat ze de vermeerdering van zaad bij boeren kunnen voorfinancieren.
‘We leggen alle aspecten van de bedrijven langs deze meetlat’, zegt Van den Broek. ‘En dan kijken we per bedrijf hoe we de drie of vier zwakste punten kunnen aanpakken.’ Een gemeenschappelijk probleem van alle zaaizaadbedrijven is hun gebrekkige toegang tot leningen. Daarom heeft Resilience nu een financieel product ontwikkeld zodat Ethiopische banken krediet geven aan de zaadbedrijven en het ENSP-project borg staat.
Het project loopt nu twee jaar en zaaizaadproductie is inmiddels 30% hoger, vertelt Van den Broek. De bedrijven hebben nog twee jaar de tijd om de zaaizaadproductie te verdubbelen en hij denkt dat ze deze target gaat halen.
Basiszaad
Nu nog krijgen de tien zaaizaadbedrijven het basiszaad van de onderzoeksinstituten van de Ethiopische overheid. Dat basiszaad vermeerderen ze dan op hun bedrijf of bij boeren waarmee ze samenwerken. Een nieuwe ontwikkeling is dat de lokale zaaizaadbedrijven zelf rassen mogen registreren en zaaizaad uit het buitenland mogen importeren. Binnenkort gaan drie van de tien bedrijven rassen importeren en uittesten in veldproeven. ‘Dit is een taai en moeizaam proces’, zegt Van den Broek, ‘omdat de publieke sector grip wil houden op de import, het testen en registreren van nieuwe rassen.’
De Ethiopische bedrijven leveren zaaizaad voor de belangrijkste traditionele gewassen in Ethiopië. Dat zijn vooral granen zoals tarwe, gerst en de lokale specialiteit teff, maar ook peulvruchten en oliehoudende zaden, zoals sesamzaad. Het zaaizaad voor deze gewassen loopt nog steeds voornamelijk via coöperaties in Ethiopië.
Groenten
Daarnaast is de teelt van aardappels en groenten in opkomst in Ethiopië. En bij deze teelten komen de Nederlandse zaaizaadbedrijven in beeld, ook al omdat de Ethiopische onderzoeksinstituten nauwelijks groentezaden veredelen. Zeven Nederlandse zaaizaadbedrijven participeren in ENSP. Vijf bedrijven leveren groentezaden, twee bedrijven zijn aardappelveredelaars.
Enza Zaden is een van de deelnemers aan ENSP. Het veredelingsbedrijf uit Enkhuizen levert hybride zaden in Ethiopië, met name van tomaat, peper en ui. Hybride zaden zijn hoogproductieve zaden, die zich niet effectief via bestuiving kunnen voortplanten. Voor hoge opbrengsten moeten de boeren dus elk jaar nieuw hybride zaad kopen.
Toch doet Enza Zaden meer dan alleen de verkoop van zaden. Net als de andere bedrijven traint het bedrijf duizenden boeren in het ENSP-project hoe ze met hybride zaden moeten telen. Boeren leren hoe en wanneer ze de groenten moeten zaaien en welk gewasmanagement en bodembeheer nodig is om een goede oogst te halen. Hybride zaden zijn relatief duur, zegt projectleider Kingsley Ngwa Muyo van Enza Zaden; daarom moeten de boeren alles uit de kast halen voor een goede oogst. ‘Er is veel ontwikkeling nodig voordat boeren het potentieel van onze zaden begrijpen.’
De trainingen worden vaak verzorgd door Ethiopische afgestudeerden die een betaalde stage lopen bij Enza Zaden. De boeren die de training met succes doorlopen, kunnen ‘lead farmers’ worden, zegt Muyo. Ze mogen de hybride zaden verder verhandelen onder Ethiopische boeren.
Registratie
Vooralsnog kiest Enza Zaden er niet voor om zaad te gaan produceren in Ethiopië. Dat doet Nunhems Zaden, het groenteveredelingsbedrijf van BASF, wel. Nunhems importeert ouderlijnen van groentevariëteiten in Ethiopië, die via gecontroleerde bestuiving op haar geavanceerde boerderij worden gecombineerd tot hybride zaden en vervolgens terug naar Nederland worden geëxporteerd. Daarnaast verkoopt Nunhems, via een lokale distributeur, groentezaden op de Ethiopische markt. Dan gaat het met name om hybride rassen van tomaat, peper, ui, wortel en watermeloen. Nunhems wil deze lijst verder uitbreiden; daarom lopen er nu aanvullende registratieproeven in Ethiopië.
Tijdens deze proeven moet blijken of de te registreren rassen geschikt zijn voor het Ethiopische klimaat en een goede opbrengst geven, zegt Ben Depraetere, directeur van Nunhems Ethiopië. De hybride zaden van Nunhems kunnen in potentie drie keer zoveel opbrengen dan de zaden die de meeste Ethiopische boeren gebruiken, maar dan moeten alle teeltomstandigheden kloppen. Om dat te bereiken verzorgt Nunhems samen met de lokale distributeur en ontwikkelingsorganisatie SNV farmer field schools.
Tests
Op advies van WUR staat de Ethiopische Landbouwautoriteit nu door haar geselecteerde bedrijven toe om de tests zelf uit te voeren onder het toeziend oog van de autoriteit, waardoor de procedure sneller en goedkoper wordt. Depraetere waardeert deze hervorming en ziet het als een stap in de goede richting.
Daarnaast opereren er twee Nederlandse veredelingsbedrijven in Ethiopië die zaadvaste rassen leveren. Dit is zaad dat zich via bestuiving kan voortplanten, zodat het zaad meerdere jaren door boeren kan worden geteeld. Bakker Brothers levert oudere zaadvaste groenterassen in Ethiopië en introduceert nieuwe hybride zaden. EASI Seeds heeft soortgelijke plannen. Een interessant kenmerk van EASI Seeds is dat het jongeren inzet bij de distributie van zaden naar boerengemeenschappen. Het bedrijf leidt daarom jongeren op om lokale verkopers van kwaliteitszaden en andere landbouwinputs te worden.
Levendig
Omdat de lokale en Nederlandse bedrijven verschillende producten en strategieën hebben, leidt dit tot een levendige zaaizaadsector in opbouw, en dat is precies het doel van ENSP, zegt Gareth Borman, projectleider bij WUR. Dat zien we ook terug bij de twee aardappelveredelaars die actief zijn in Ethiopië onder de vlag van ENSP. HZPC is een grote Nederlandse aardappelveredelaar die pootaardappelen importeert in Ethiopië, terwijl Solynta een kleiner biotechnologiebedrijf is, gespecialiseerd in aardappelzaadveredeling. Ook deze bedrijven werken samen met Ethiopische boeren, onderzoekers en toezichthouders aan vermeerderingstechnieken en de introductie van nieuwe technologie. De Ethiopische zaaizaadmarkt is nog in opbouw, maar heeft veel groeipotentieel voor bedrijven. De vraag naar lokaal geproduceerd zaad van de traditionele voedselgewassen is groter dan het aanbod en de totale import van groentezaden in Ethiopië is in slechts vijf jaar gegroeid van praktisch nul naar 12 miljoen euro. Maar de groei wordt belemmerd door een tekort aan buitenlandse valuta, zegt Borman. In Ethiopië moeten de lokale distributeurs de import het zaaizaad betalen in buitenlandse valuta en daarvoor aankloppen bij hun bank. Ethiopië heeft een quotasysteem waaraan de schaarse dollars en euro’s worden besteed. Doordat Ethiopië een zwakke exportpositie heeft en de overheid veel uitgaven doet in vreemde valuta, is er een tekort aan buitenlandse valuta in de land- en tuinbouw.
Capaciteitsopbouw
WCDI heeft altijd benadrukt dat het project zowel de bedrijven als de overheid moet versterken. Het adviseerde de Ethiopische regering daarom om de Ethiopische Zadenwet te herzien, zegt programmamanager Mohammed Hassena van ENSP in Addis Abeba. Hierdoor zijn er nu drie typen zaadregistratie die beter aansluiten bij de verschillende gewassen. Bovendien adviseerde het project om een onafhankelijke autoriteit op te richten, buiten het ministerie van Landbouw, die zich richt op rassenregistratie en bescherming van plantenrassen. Volgens Mohammed vormen deze juridische hervormingen de basis van de private zaaizaadsector.
Een ander voorbeeld is dat ENSP de ontwikkeling van laboratoriumcapaciteit voor het screenen van zaden op schadelijke virussen in Ethiopië mede bekostigde. Het tomaten- en peperzaad dat bedrijven als Nunhems in Ethiopië produceren, moet virusvrij zijn voordat het wordt geëxporteerd naar de wereldmarkt, zegt Depraetere. Tot nu toe stuurde Nunhems daarom voorafgaand aan de export zaadmonsters naar Nederland voor viruscontrole. Onder de vlag van ENSP zijn inmiddels Ethiopische medewerkers van het National Agricultural Biotechnology Research Center opgeleid om deze virustests uit te voeren. ENSP betaalde de training en Nunhems leverde de apparatuur, zodat Ethiopië de capaciteit hiervoor lokaal opbouwt.
Maar ENSP heeft meer voorbeelden van capaciteitsopbouw in Ethiopië, zegt Mohammed. ‘We ondersteunen twee universiteiten, in Haramaya en Bahir Dar, met curriculumontwikkeling en MSc-opleidingen in plantenveredeling. Daarbij willen we dat deze studenten niet alleen worden opgeleid in de technische aspecten van zaadproductie, maar ook in marktontwikkeling en juridische kwesties. Bovendien stimuleren we stages van studenten bij zaadbedrijven, zodat we getalenteerde jongeren naar de zaaizaadsector trekken.’
Architect
Gestaag transformeert de zaaizaadsector zo naar een levendige, pluralistische en marktgerichte sector. Volgens Van den Broek is WUR de architect van deze ontwikkeling. ‘Het Wageningen Centre for Development Innovation beschikt over een zaaizaadteam van wereldklasse dat een integrale visie op de Ethiopische zaadsector heeft ontwikkeld. Dit team levert niet alleen veel technische kennis, maar doorziet ook de maatschappelijke knelpunten en heeft op basis van een grondige analyse een transitieplan opgesteld naar een marktgedreven zaadsector. Daarbij leverde WCDI ook een toolbox om die transitie vorm te geven. En heel belangrijk: het zijn bescheiden mensen. En die bescheidenheid sluit heel goed aan bij de trotse Ethiopiërs die zich niet laten vertellen wat ze moeten doen.’
Topics
Species
